Ayrıştırıcıların Besin Zincirindeki Rolü Nedir?

Ayrıştırıcılar, bir ekosistemde var olan bitkilerden hayvanlara ve mikroskobik canlılara kadar her canlının hayatta kalması için çok büyük bir öneme sahiptir. Ayrıştırıcılar olarak adlandırılan organizma grubu besin zincirinin son halkasını oluşturur.

Ayrıştırıcılar mantarlar, bakteriler, omurgasızlar, solucanlar ve böceklerden oluşurlar. Bunların hepsi ölü hayvanları yada bitkileri tüketerek enerji elde edebilen canlılardır.

Doğada ölen hayvanları ve bitkileri parçalayarak önemli besinleri toprağa geri kazandırırlar. Mantarlarda bir ayrıştırıcıdır. Mantarlar mikroskop olmadan görülebilen ayrıştırıcılar içerisinde yer alır. Fakat doğada asıl ayrıştırma işlemini mikroskobik canlılar yapmaktadır.

Ayrıştırıcıları bir ekosistemin bakım ekibi olarak görebiliriz. Ayrıştırıcılar olmadan besin zinciri parçalanırdı.

Mantarlar, özellikle ormanlar olmak üzere birçok ekosistemin ana ayrıştırıcılarıdır. Ana görevlerinden biri ölü canlılarda bulunan azot ve fosforun salınmasını sağlamaktır. Bunu hiflerinde ve hücre duvarlarında bulunan bir enzim ve protein aracılığıyla yaparlar.

Besin Zinciri Nedir?

Besin zinciri, bitkilerin güneş ışınlarını fotosentez yoluyla enerjiye dönüştürmesiyle başlar. Bu zincirde birincil tüketiciler bitkileri yerler ve ikincil, üçüncül tüketicilerde birincil tüketicilerle beslenirler. Zincirin son halkasında ayrıştırıcılar bulunmaktadır. Ayrıştırıcılar bir temizlik ekibi olarak çalışırlar.

Doğada ölmüş hayvanları, çürümüş bitkileri ve ekosistemin diğer üyelerinden kalan atıkları öğüterek tüketirler. Örnek vermek gerekirse solucanlar toprağı ve mikroorganizmaları öğüterek toprağa geri verirler. Mantarla, salgıladıkları enzimler ile ölü hayvan ve bitki atıklarını ayrıştırırlar ve doğaya geri kazandırırlar.

Besin Döngüsü Nedir?

Ayrıştırıcılar besin zincirindeki rolleriyle besin zincirine bir döngü kazandırırlar. Besin zincirinin ilk basamağı olan bitkiler fotosentez yapmak için toprağa, güneş ışınlarına ve besinlere ihtiyaç duyar. İhtiyaç duydukları bu besinler ayrıştırıcılar sayesinde toprağa geri kazandırılır.

Zincirin son basamağındaki ayrıştırıcılarla ilk basamağındaki bitkiler birbirine bağlıdır. Fosfor, karbon ve nitrojen gibi elementler topraktan bitkilere geçerek zincirin bir parçası olurlar. Hayvanlar bu maddeleri bitkileri veya diğer hayvanları tüketerek elde edebilir.

Bu hayvanlar öldüklerinde ayrıştırıcılar sayesinde bu elementler tekrar toprağa gönderilir. Bu şekilde bir döngü oluşturulur. Bu ortaya çıkan döngüye de besin döngüsü adı verilmektedir.

Azot Fiksasyonu Nedir?

Azot, ekosistem için gerekli olan temel besinlerden biridir. Bakteriler ekosistemde nitrojenin besin zincirindeki diğer canlılar tarafından kullanılabilecek bir forma dönüştürmek için yapılan nitrojen fiksasyonu işleminden sorumludur.

Bu süreçte bakteriler atmosferdeki gaz halinde bulunan nitrojeni amonyak, nitrat ve nitrite dönüştürerek nitrojeni bitkiler tarafından kullanılabilecek bir hale dönüştürür.

Baklagiller gibi besinler rizobyum adı verilen bir bakteri grubuyla simbiyotik bir ilişki içerisindedir. Bakteriler baklagillerin köklerinde bulunan yumrularda yaşarlar ve karşılığında bitkinin ihtiyaç duyduğu azotu depolarlar.

Ekosistem Bakımı Nedir?

Ayrıştırıcılar, bir ekosistemin bakıcıları olarak görülebilir. Onlar olmadan doğada ölü bitkiler ve hayvanlar birikirdi. Ayrıştırıcılar bu ölü maddeleri işleyerek besin zinciri için gerekli olan maddeleri toprağa geri kazandırırlar.

Ayrıştırıcılar zarar görür veya ölürlerse bundan tüm ekosistem etkilenir. eğer bu çok daha büyük çaplı meydana gelirse dünya üzerindeki tüm canlılar etkilenecektir.

Besin Zincirindeki Canlı Türleri

Besin zincirinde yer alan canlılar 3 gruba ayrılmaktadır. Bu gruplar beslenme şekillerine göre ayrılmıştır.

1-Üreticiler

Üreticiler, besin zincirinin ilk halkasını oluşturmaktadır. Bu canlılar güneşten aldıkları ışıklarla fotosentez yaparak kendi besinlerini üretirler. Örnek olarak yeşil bitkiler ve su yosunları gösterilebilir.

2-Tüketiciler

Bu grup yırtıcılar olarak da adlandırılır. Tüketiciler besin ihtiyaçlarını üreticileri veya diğer tüketicileri yiyerek giderirler. Tüketiciler otçul, etçil ve hepçil olmak üzere 3 gruba ayrılırlar. Otçullara örnek koyun, kuzu gösterilebilir. Etçillere örnek olarak kaplan, timsah gösterilir. Hepçillere ise ayı ve insan örnek olarak gösterilebilir.

3-Ayrıştırıcılar

Ayrıştırıcılar ihtiyaç duydukları enerjiyi ölü canlıları yiyerek alırlar.

Doğada çürüyen besinler hiçte güzel bir koku ve görüntü oluşturmaz. Fakat içlerinde canlılar için çok önemli olan nitrojen, fosfor ve karbon barındırılar. Canlılar hayatta kalabilmek için bu besinlere ihtiyaç duyarlar.

Bu nedenler ayrıştırıcılar ekosistemde çok büyük bir rol oynamaktadır. Çürüyen besinlerdeki nitrojen, fosfor ve karbonu ayrıştırarak doğaya geri kazandırırlar.

Kaynak: sciencing.com